Młodzież i alkohol

49% piętnasto-szesnastolatków i 82% siedemnasto-osiemnastolatków systematycznie pije alkohol. 13% uczniów z młodszej i 20% ze starszej grupy wiekowej chociaż raz upiło się w takim stopniu, że doświadczało zaburzeń równowagi, mowy lub nie pamiętało co się z nimi działo. To wyniki badań, które zostały przeprowadzone w polskich szkołach.

Od roku 1995 co cztery lata na terenie państw Unii Europejskiej w tym Polski przeprowadzane jest badanie w zakresie spożywania alkoholu przez młodzież w ramach międzynarodowego projektu: „European School Survey Project on Alcohol and Drugs” (ESPAD). W 2015 r. badanie zostało zrealizowane przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy współpracy Instytutu Psychiatrii i Neurologii na losowej próbie reprezentatywnej uczniów trzecich klas szkół gimnazjalnych (wiek: 15-16 lat) oraz drugich klas szkół ponadgimnazjalnych (wiek: 17-18 lat) naszego kraju.

Pixabay

Ważona próba ogólnopolska liczyła 3526 uczniów trzecich klas szkół gimnazjalnych oraz 2770 uczniów drugich klas szkół ponadgimnazjalnych, chociaż w sumie zebrano 25982 ankiet. Badanie to pozwala na śledzenie dynamiki problemu nadużywania alkoholu przez młodzież. To najnowsze pokazuje pewien spadek w stosunku do lat poprzednich, w których odnotowywano wzrost problemu. Jednak jedna jaskółka wiosny nie czyni.

Napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieży. Chociaż raz w ciągu całego swojego życia piło 84% uczniów z młodszej grupy i 96% uczniów ze starszej grupy. Picie napojów alkoholowych jest na tyle rozpowszechnione, że w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem piło 49% piętnasto-szesnastolatków i 82% siedemnasto-osiemnastolatków. Porównanie wyników badania z 2015 r. z wynikami wcześniejszych badań wskazuje na trend spadkowy rozpowszechnienia picia wśród gimnazjalistów, zapoczątkowany w 2007 r. Wcześniej obserwowano tendencje wzrostową.

W zakresie wskaźników picia alkoholu przez gimnazjalistów w latach 1995-2007 obserwowano proces zacierania się różnic między dziewczętami i chłopcami, który w 2011 r. uległ zahamowaniu. W ostatnim czteroleciu odnotować trzeba wznowienie tego procesu. W 2015 r. odsetki dziewcząt, które piły w czasie ostatnich 30 przed badaniem są niemal takie same jak analogiczne odsetki chłopców. Stało się tak za sprawą większego spadku rozpowszechnienia picia wśród chłopców niż wśród dziewcząt. Najbardziej popularnym napojem alkoholowym wśród całej młodzieży jest piwo, a najmniej – wino.

Wysoki odsetek badanych przyznaje się do przekraczania progu nietrzeźwości. W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem, 13% uczniów z młodszej kohorty i 20% ze starszej grupy wiekowej chociaż raz upiło się w takim stopniu, że doświadczało zaburzeń równowagi, mowy lub nie pamiętało co się z nimi działo.

Uwagę zwraca wysoki poziom dostępności napojów alkoholowych, przejawiający się w ocenach respondentów. W zakresie ocen dostępności napojów alkoholowych odnotować trzeba powolną, ale konsekwentnie pozytywną tendencję zmniejszania się odsetków uczniów, określających swój dostęp jako bardzo łatwy. Ponadto zmniejszają się też odsetki uczniów, dokonujących zakupów napojów alkoholowych, zwłaszcza piwa. Większość młodzieży jest dobrze zorientowana w zakresie ryzyka szkód zdrowotnych i społecznych związanych z piciem alkoholu. O stopniu ryzyka, według ocen respondentów, w znacznym stopniu decyduje wzór picia. W 2015 r. odnotować trzeba zahamowanie tendencji spadkowej traktowania picia alkoholu, jako zachowania bardzo ryzykownego.

Podsumowanie wyników:

• Młodzież w większości zalicza się do konsumentów alkoholu, pije przede wszystkim piwo -rzadziej sięga po inne napoje, poważnym problemem jest upijanie się.
• Obserwujemy trend spadkowy wskaźników picia napojów alkoholowych.
• Nastąpiła stabilizacja wskaźników upijania się.
• Notujemy zmniejszanie się różnic między chłopcami i dziewczętami w rozpowszechnieniu picia za sprawą szybszego spadku u chłopców.
• Zahamowaniu uległa tendencja spadkowa traktowania picia alkoholu, jako zachowania bardzo ryzykownego.
• Obserwujemy spadek dostępności napojów alkoholowych wedle ocen badanych oraz spadek zakupów piwa.

Choć badanie pokazuje niewielką tendencję spadkową, z pewnością uzyskaną dzięki poprawie świadomości uczniów i rozmaitym formom systematycznych działań profilaktycznych, do huraoptymizmu jest bardzo daleko. Pamiętajmy, że ci młodzi ludzie za niedługo osiągną wiek dorosły, pójdą do pracy, założą rodziny, wejdą w świat polityki, z czasem zastąpią obecne pokolenia. Kardynał Stefan Wyszyński zwykł mówić „Polska albo będzie trzeźwa, albo jej nie będzie wcale”. Dlatego ważna jest postawa odpowiedzialnego korzystania z alkoholu. A tej można nauczyć się i wynieść ją najlepiej z domu rodzinnego.

Źródło: Używanie substancji psychoaktywnych przez polską młodzież w 2015 r., informacja prasowa